Celem artykułu jest przedstawienie długookresowych trendów dotyczących opodatkowania konsumpcji, pracy i kapitału w krajach Unii Europejskiej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na specyfikę polityki podatkowej w Polsce. W oparciu o dane statystyczne Komisji Europejskiej i OECD za lata 1995-2016 oraz przegląd literatury została podjęta próba weryfikacji następujących hipotez: 1. W obliczu kryzysu finansowego spadały dochody budżetowe z podatków, a główny ciężar łagodzenia deficytu budżetowego spoczywał na podatkach konsumpcyjnych. 2. Mimo licznych zmian dotyczących opodatkowania pracy w krajach Unii Europejskiej (podatku dochodowego od osób fizycznych i składek ubezpieczeniowych) ich udział w dochodach budżetowych kształtował się na zbliżonym poziomie. 3. Konkurencja podatkowa zapoczątkowana przez nowych członków UE oraz potrzeba stymulowania wychodzenia gospodarki z kryzysu sprawiła, że podmioty gospodarcze w relatywnie niższym stopniu uczestniczyły w zasilaniu dochodów budżetowych z podatków. 4. Polityka podatkowa w Polsce odbiega wyraźnie od prowadzonej w krajach Europy Zachodniej i wykazuje wiele cech typowych dla krajów o „południowej” mentalności podatkowej. Przeprowadzona analiza upoważnia do, przynajmniej częściowego, potwierdzenia przyjętych hipotez. Równocześnie wskazuje na to, że systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej są mocno zróżnicowane. Skłania to do ostrożnego formułowania wniosków. Dotyczy to zwłaszcza podatników określanych jako samozatrudnieni, gdyż stanowią oni bardzo niejednoznaczną kategorię. Według statystyki Eurostatu ich dochody traktowane są jako dochody kapitałowe, a w Polsce znaczną ich część można raczej traktować jako dochody z pracy.