PL EN
PRACA POGLĄDOWA
CSR w klastrach – społeczna odpowiedzialność klastra
 
Więcej
Ukryj
1
Chair of Management, Department of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University of Kielce, Poland
 
 
Data nadesłania: 26-04-2021
 
 
Data ostatniej rewizji: 06-07-2021
 
 
Data akceptacji: 14-07-2021
 
 
Data publikacji: 30-09-2021
 
 
Autor do korespondencji
Aleksandra Zaleśna   

Chair of Management, Department of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University of Kielce, Poland
 
 
GNPJE 2021;307(3):25-46
 
SŁOWA KLUCZOWE
KODY KLASYFIKACJI JEL
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest identyfikacja czynników sprzyjających i niesprzyjających wdrażaniu koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsibility – CSR) w klastrze. Rozważania nad czynnikami prowadzono na podstawie literatury przedmiotu i danych zastanych (desk research) dotyczących klastrów, korzystając z opracowań PARP, Komisji Europejskiej, stron internetowych wybranych klastrów i platformy ECCP. Czynniki sprzyjające i niesprzyjające realizacji koncepcji CSR analizowano na trzech poziomach klastra: makro – w relacji klaster – społeczeństwo, mezo – na poziomie relacji między członkami klastra i mikro – w odniesieniu do indywidualnych przedsiębiorstw. Rozważania prowadzą do wniosku, że czynniki sprzyjające i niesprzyjające współwystępują ze sobą, co ogranicza możliwości wdrażania koncepcji CSR w klastrze. Ponadto, koncepcja CSR na poziomie makro w klastrach przeciążonych wymaga dopracowania i przemyślanej współpracy dominujących interesariuszy celem niwelowania problemów społecznych.
FINANSOWANIE
MiniGrant Rektora UJK w Kielcach nr SMGR.RN.20.068.
 
REFERENCJE (81)
1.
Alberti F. G., Belfanti F. [2019], Creating shared value and clusters. The case of an Italian cluster initiative in food waste prevention, Competitiveness Review, 29(1): 39–60.
 
2.
Battaglia M., Campi S., Frey M., Iraldo F. [2006], A “cluster” approach for the promotion of CSR among SMEs, EABIS/CBS International Conference, The Social Responsibility of Small and Medium Sized Enterprises. Integration of CSR into SMEs Business Practices, Copenhagen Business School, Copenhagen, 26 October 2006.
 
3.
Bembenek B. [2017], Nadzór klastrowy w kształtowaniu bezpieczeństwa ekonomicznego klastra, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 487: 11–27.
 
4.
Blowfield M., Frynas J. G. [2005], Setting new agendas: Critical perspectives on corporate social responsibility in the developing world, International Affairs, 81 (3): 499–513.
 
5.
Bojar E., Bojar M., Pylak K. [2008], Zarządzanie rozwojem klastra na przykładzie Doliny Ekologicznej Żywności, Przegląd Organizacji, 10: 21–25.
 
6.
Bojar E., Bis J. [2006], Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w klastrach, Przegląd Organizacji, 10: 32–36.
 
7.
Brodzicki T., Szultka S. [2002], Koncepcja klastrów a konkurencyjność przedsiębiorstw, Organizacja i Kierowanie, 4: 45–60.
 
8.
Buczyńska G., Frączek D., Kryjom P. [2016], Raport z inwentaryzacji klastrów w Polsce 2015, PARP, Warszawa.
 
9.
Campbell J. L. [2007], Why would corporation behave in socially responsible way? An institutional theory of corporate social responsibility, Academy of Management Review, 32 (3): 946–967.
 
10.
Caprar D. V., Neville B. A. [2012], “Norming” and “Conforming”: Integrating Cultural and Institutional Explanation for Sustainability Adoption in Business, Journal of Business Ethics, 110: 231–245.
 
11.
Carnevali F. [2004], ‘Crooks, thieves, and receivers’: transaction costs in nineteenth-century industrial Birmingham, The Economic History Review, 57 (3): 533–550.
 
12.
Carrigan M., McEachern M., Moraes C., Bosangit C. [2017], The Fine Jewellery Industry: Corporate Responsibility Challenges and Institutional Forces Facing SMEs, Journal of Business Ethics, 143: 681–699.
 
13.
Carroll A. B. [1979], A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance, Academy of Management Review, 4 (4): 497–505.
 
14.
Carroll A. B. [2016], Carroll’s pyramid of CSR: taking another look, International Journal of Corporate Social Responsibility, 1: 1–8.
 
15.
Cieślak E. [2015], Rozwój klastra od inicjatywy do fazy wzrostu na przykładzie klastra SIDE-CLUSTER, Ekonomia XXI Wieku, 2: 40–54.
 
16.
Collazzo Yelpo P., Kubelka L. [2019], Shared value clusters in Austria, Competitiveness Review, 29 (1): 61–76.
 
17.
Daddi T., Ceglia D., Bianchi G., de Barcellos M. D. [2019], Paradoxical tensions and corporate sustainability: A focus on circular economy business cases, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26:770–780.
 
18.
Daddi T., Tessitore S., Frey M. [2012], Eco-innovation and competitiveness in industrial clusters, International Journal of Technology Management, 58 (1/2): 49–63.
 
19.
Delgado M., Porter M. E., Stern S. [2010], Clusters and entrepreneurship, Journal of Economic Geography, 10 (4): 495–518.
 
20.
Delton A. W., Cosmides L., Gremo M., Robertson T. E., Tooby J. [2012], The Psychosemantics of Free Riding: Dissecting the Architecture of a Moral Concept, Journal of Personality and Social Psychology, 102 (6): 1252–1270.
 
21.
Déniz, M.d.l.C. D., Suárez, M. K. C. [2005], Corporate Social Responsibility and Family Business in Spain, Journal of Business Ethics, 56: 27–41.
 
22.
Dyba W. [2017], Klastry meblarskie na tle struktury przestrzennej przemysłu meblarskiego w Polsce, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 31 (1): 38–51.
 
23.
ECCP [2020], Shared value through clusters, https://clustercollaboration.e... [access: 16.02.2021].
 
24.
Etzkowitz H. [2008], The Triple Helix. University – Industry – Government, Innovation in Action, Routledge, New York and London.
 
25.
European Commission [2019], European Panorama of Clusters and Industrial Change 2019, Emerging industries: Driving strength in 10 cross-sectoral industries, https://ec.europa.eu/ growth/content/trends-european-clusters-results-2019 european-panorama-trends-and-priority-sectors-reports_en [access: 10.02.2021].
 
26.
European Commission [2006], Opportunity and Responsibility How to help more small businesses to integrate social and environmental issues into what they do, https://www.csrinfo. org/opportunity-and-responsibility-how-help-more-small-businesses-integrate-social-and-environmental-issues-into-what-they/ [access: 11.02.2021].
 
27.
Gancarczyk M., Gancarczyk J. [2018], Proactive international strategies of cluster SMEs, European Management Journal, 36 (1): 59–70.
 
28.
Gerolamo M. C., Ribeiro Carpinetti L. C., Seliger G., Cardoza Galdamez E. V. [2008], Performance management of regional clusters and SME cooperation networks, International Journal of Business Excellence, 1 (4): 457–483.
 
29.
Gibb Dyer W. jr., Whetten D. A. [2006], Family Firms and Social Responsibility: Preliminary Evidence from the S&P 500, Entrepreneurship Theory and Practice, 30 (6): 785–802.
 
30.
Giuliani E. [2005], Cluster Absorptive Capacity: Why Do Some Clusters Forge Ahead and Others Lag Behind?, European Urban and Regional Studies, 12 (3): 269–288.
 
31.
Glavas A., Kelley K. [2014], The Effects of Perceived Corporate Social Responsibility on Employee Attitudes, Business Ethics Quarterly, 24 (2): 165–202.
 
32.
Główka C. [2016], Rozważania nad istotą klastrów, Gospodarka Narodowa, 5: 91–113.
 
33.
Godos-Díez J. L., Fernández-Gago R., Martínez-Campillo A. [2011], How important are CEOs to CSR practices? An analysis of the mediating effect of the perceived role of ethics and social responsibility, Journal of Business Ethics, 98 (4): 531–548.
 
34.
Google, Neutralność węglowa od 2007 roku. Osiągnięcie zerowej emisji CO2 do 2030 roku, https:// sustainability.google/intl/pl/commitments-europe/ [access: 28.02.2021].
 
35.
Gorynia M., Jankowska B. [2008], Klastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
 
36.
GUS [2020], Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON, 2019 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
 
37.
Hojnik J., Ruzzier M., Lipnik A. [2014], Outline of Implemented Eco-innovation Activities – the Case of Clusters of South Eastern European Region, Organizacija, 47 (4): 267–279.
 
38.
Horzela A. [2020], CSR in clusters in the context of positive organizational scholarship, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie, 147: 141–151.
 
39.
Kaźmierczak M. [2019], Zaangażowanie małych i średnich przedsiębiorstw w działania na rzecz społeczności lokalnej w aspekcie koncepcji CSR, Społeczna odpowiedzialność biznesu – perspektywa zarządzania i ekonomii, (ed.) E. Mazur-Wierzbicka, D. Janczewska, Studia i Monografie – Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, 103: 109–118.
 
40.
Kępka B., Kacperek D. [2017], Wdrażanie standardów zarządzania klastrem. Poradnik dla koordynatorów, PARP, Warszawa.
 
41.
Klaster Kotlarski [2018], Sukces Stowarzyszenia Klaster Kotlarski, http://www.klasterkotlarski.pl... sukces-stowarzyszenia-klaster-kotlarski [access: 21.02.2021].
 
42.
Knop L. [2010], Klastry – perspektywa organizacji, regionu i kraju, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 91: 104.
 
43.
Knorringa P., Nadvi K. [2012], Rising Power Clusters and the Challenges of Local and Global Standards, Journal of Business Ethics, 133: 55–72.
 
44.
Kołodziej A. [March 19, 2017], Jedna pensja dzieli od bezdomności. Dolina Krzemowa żyje na krawędzi, https://www.money.pl/gospodark... [access: 24.02.2021].
 
45.
Kroik J., Bechowska-Gebhardt A. [2009], Kształtowanie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstwa w inicjatywie klastrowej na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, no. 49: 296–304.
 
46.
Krugman P. [1991], Increasing returns and economic geography, The Journal of Political Economy, 99 (3): 483–499.
 
47.
Kupczyk T., Wasilewski D., Mackiewicz A. [2018], Pożądane kierunki zmian funkcji personalnej w przedsiębiorstwach w opinii pracowników, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 511: 133–143.
 
48.
Lis A. [2018], Wspólna lokalizacja jako katalizator i inhibitor rozwoju klastrów, Studia Ekonomiczne, 351: 131–140.
 
49.
Lund-Thomsen P., Pillay R. G. [2012], CSR in industrial clusters: an overview of the literature, Corporate Governance, 12 (4): 568–578.
 
50.
Lund-Thomsen P., Lindgreen A., Vanhamme J. [2016], Industrial Clusters and Corporate Social Responsibility in Developing Countries: What We Know, What We Do Not Know, and What We Need to Know, Journal of Business Ethics, 133: 9–24.
 
51.
Markusen A. [1996], Sticky Places in Slippery Space: A Typology of Industrial Districts, Economic Geography, 72 (3): 293–313.
 
52.
Maskell P., Malmberg A. [2007], Myopia, knowledge development and cluster evolution, Journal of Economic Geography, 7 (5): 603–618.
 
53.
Matel A. [2016], Klastry w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju regionu, [in:] K. Pujer (ed.), Zarządzanie organizacją w turbulentnym otoczeniu, Exante, Wrocław: 109–119.
 
54.
McWilliams A., Siegel D. [2001], Corporate social responsibility: A theory of the firm perspective, Academy of Management Review, 26 (1): 117–127.
 
55.
Mendel I. [2016], Klastry społecznie odpowiedzialne, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, http://odpowiedzialnybiznes.pl... [access: 5.03.2021].
 
56.
Mitchell R. K., Agle B. R., Wood D. J. [1997], Toward a theory of stakeholder identification and salience: Defining the principle of who and what really counts, Academy of Management Review, 22 (4): 853–886.
 
57.
Nadvi K. [1999], The cutting edge: Collective efficiency and international competitiveness in Pakistan, Oxford Development Studies, 27 (1): 81–107.
 
58.
Ocieczek W., Lis T., Nowacki K. [2014], Klaster „Bezpieczna Praca” przykładem dobrej praktyki w dziedzinie BHP, Organizacja i Zarządzanie, Kwartalnik Naukowy, 1: 81–93.
 
59.
Olesiński Z. [2010], Zarządzanie relacjami międzyorganizacyjnymi, Ekonomia i Zarządzanie, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa.
 
60.
Olesiński Z., Predygier A., Leśniewski M., Rzepka A. [2009], Rola gmin w kreowaniu innowacyjności regionu. Analiza badań ankietowych wybranych gmin i przedsiębiorstw, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce.
 
61.
Ortiz-Avram D., Domnanovich J., Kronenberg C., Scholz M. [2018], Exploring the integration of corporate social responsibility into the strategies of small- and medium-sized enterprises: A systematic literature review, Journal of Cleaner Production, 201: 254–271.
 
62.
PARP [2018], Benchmarking klastrów w Polsce – edycja 2018. Raport ogólny, Warszawa.
 
63.
PARP [2020], Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Warszawa.
 
64.
Porter M. E., Kramer M. R. [2011], Creating shared value, Harvard Business Review, 89 (1/2): 62–77.
 
65.
Porter M. E. [1998], Clusters and the New Economics of Competition, Harvard Business Review, 76: 77–90.
 
66.
Porter M. E. [2006], Przewaga konkurencyjna, Helion, Gliwice.
 
67.
Porter M. E. [2001], Porter o konkurencji, PWE, Warszawa.
 
68.
Predygier A. [2020], Development strategies of selected clusters from the Świętokrzyskie region, in: (ed.) I. Jonek-Kowalska, R. Wolniak, Contemporary management. Scientific Papers of Silesian University of Technology – Organization and Management Series – 148, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Gliwice.
 
69.
Predygier A. [2020], Analiza i ocena potencjału rozwojowego podmiotów w wybranych klastrach świętokrzyskich, in: Regionalne i lokalne uwarunkowania rozwoju gospodarki Polski, (ed.) E. Sobczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
 
70.
Puppim de Oliveira J. A., Jabbour C. J. C. [2017], Environmental Management, Climate Change, CSR, and Governance in Clusters of Small Firms in Developing Countries: Toward an Integrated Analytical Framework, Business & Society, 56(1): 130–151.
 
71.
Quazi, A. M., O’Brien D. [2000], An Empirical Test of a Cross-national Model of Corporate Social Responsibility, Journal of Business Ethics, 25: 33–51.
 
72.
Rabellotti R., Carabelli A., Hirsch G. [2009], Italian Industrial Districts on the Move: Where Are They Going?, European Planning Studies, 17 (1): 19–41.
 
73.
Reese M. [23.02.2021], San Jose mayor: Stop blaming tech companies for our problems, https:// sanjosespotlight.com/san-jose-mayor-stop-blaming-tech-companies-for-our-problems/, [access: 24.02.2021].
 
74.
Remmé J. H. M. [2015], Corporate Social Responsibility in the Netherlands, in: S. O. Idowu et al. (eds.), Corporate Social Responsibility in Europe, CSR, Sustainability, Ethics & Governance, Springer, Cham, Switzerland.
 
75.
Rocha [2004], Entrepreneurship and Development: The Role of Clusters, Small Business Economics, 23: 363–400.
 
76.
Sölvell O., Lindqvist G., Ketels C. [2008], Zielona Księga Inicjatyw Klastrowych. Inicjatywy Klastrowe w gospodarkach rozwijających się i w fazie transformacji, PARP, Warszawa.
 
77.
Spence L. J., Frynas J. G., Muthuri J. N., Navare J. (eds.) [2019], Research handbook on small business social responsibility. Global perspectives, Edward Elgar Publishing, Cheltenham, UK.
 
78.
van Luijk H., Vleming L. [2011], Fostering Corporate Social Responsibility in Small and Medium Size Enterprises. Recent Experiences in the Netherlands, in: L. J. Spence, M. Painter-Morland (eds.), Ethics in Small and Medium Sized Enterprises, The International Society of Business, Economics, and Ethics Book Series 2, Springer, Cham, Switzerland: 277–289.
 
79.
von Weltzien Høivik, H., Shankar D. [2011], How Can SMEs in a Cluster Respond to Global Demands for Corporate Responsibility?, Journal of Business Ethics, 101: 175–195.
 
80.
World Values Survey, World Values Survey Wave 7: 2017–2020. Online Data Analysis, https:// www.worldvaluessurvey.org/WVSOnline.jsp [access 26.02.2021].
 
81.
Zaleśna A. [2018], Oczekiwania pracowników różnych pokoleń dotyczące wybranych elementów społecznej odpowiedzialności pracodawcy, Przegląd Organizacji, 4: 46–51.
 
eISSN:2300-5238
Journals System - logo
Scroll to top