PRACA ORYGINALNA
Innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych w latach 2015–2022. Mierniki i ocena w Polsce
Więcej
Ukryj
1
Zakład Innowacji i Logistyki, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, Polska
Data nadesłania: 26-05-2024
Data ostatniej rewizji: 30-07-2024
Data akceptacji: 03-10-2024
Data publikacji: 31-03-2025
Autor do korespondencji
Andrzej H. Jasiński
Zakład Innowacji i Logistyki, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, Polska
GNPJE 2025;321(1):68-83
SŁOWA KLUCZOWE
KODY KLASYFIKACJI JEL
STRESZCZENIE
Celem głównym artykułu jest dokonanie oceny kształtowania się innowacyjności (aktywności innowacyjnej) przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce w latach 2015–2022. Zasadnicze pytanie badawcze brzmi: Czy w badanym okresie nastąpił wzrost poziomu innowacyjności tych firm? Celem pomocniczym, choć najważniejszym naukowo, było wypracowanie zbioru mierników poziomu innowacyjności tych firm. W artykule zaproponowano formułę syntetycznego, zbiorczego miernika poziomu innowacyjności przedsiębiorstw przemysłowych, a następnie zbadano kształtowanie się wartości tego miernika w badanym okresie. Okazało się, że utrzymywała się stagnacja innowacji w polskim przemyśle. W końcówce tego okresu nastąpiła minimalna poprawa poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, choć przełomu jeszcze nie widać. Wielce pozytywnym zjawiskiem było wyraźne zwiększenie nakładów na B+R i liczby personelu badawczo-rozwojowego w przedsiębiorstwach. Głównym hamulcem wzrostu aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw był natomiast dramatyczny spadek ich nakładów na tę działalność. Wydaje się, że zasadniczym powodem owego załamania była zapaść inwestycyjna w całej gospodarce, czego przyczyną był z kolei głęboki spadek stopy inwestycji w latach 2015–2022.
PODZIĘKOWANIA
Autor wyraża podziękowanie Pani Profesor Alicji Sosnowskiej za konstruktywne propozycje do wstępnej wersji tego tekstu. Autor dziękuje również Panu Doktorowi Lechowi Kujawskiemu z Katedry Ekonometrii Uniwersytetu Gdańskiego za wykonanie obliczeń metodą PCA. Podziękowania należą się także recenzentkom i recenzentom za ich pozytywne opinie, a w szczególności recenzentowi nr 2 za wielce konstruktywne uwagi, które zainspirowały autora niniejszego artykułu do ponownej, pogłębionej analizy niektórych wyników badań. Doprowadziło to do zweryfikowania pewnych wcześniejszych ocen.
REFERENCJE (55)
1.
Bal-Woźniak T. [2012], Innowacyjność w ujęciu podmiotowym, PWE, Warszawa.
2.
Białoń L. [2010], Zręby teorii innowacji, w: L. Białoń (red.), Zarządzanie działalnością innowacyjną, Placet, Warszawa.
3.
Chesbrough H. [2003], Open innovation, Harvard Business School Press, Boston.
4.
Ciołek D., Golejewska A. [2022], Efficiency determinants of regional innovation systems in Polish subregions, Gospodarka Naro¬dowa, 311 (3): 24–45.
5.
Czerniak J. [2013], Polityka innowacyjna, Difin, Warszawa.
6.
Dzikowski P. [2021], Sektorowe systemy innowacji w Polsce na przykładzie przemysłów niskiej i średnio niskiej oraz średnio wysokiej i wyso¬kiej techniki, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
7.
EC [kolejne lata], European Innovation Scoreboard, European Commission, Brussels.
8.
Fajczak-Kowalska A. J., Kowalska M. K. [2020], Innovativeness of Polish manufacturing enterprises in 2008–2015, Optimum Stu¬dia Ekonomiczne, 1 (99): 48–59.
9.
Gorynia M. i in. [2024], Identyfikacja luki cyfrowej oraz zagrożeń wynikających z wprowadzania technologii cyfrowych do przedsiębiorstw, Platforma Polskiego Przemysłu, Radom.
10.
GUS [2016a], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2013–2015, Warszawa.
11.
GUS [2016b], Nauka i technika w roku 2015, Warszawa.
12.
GUS [2018a], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2015–2017, Warszawa.
13.
GUS [2018b], Nauka i technika w roku 2016, Warszawa.
14.
GUS [2020a], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2016–2018, Warszawa.
15.
GUS [2020b], Nauka i technika w roku 2018, Warszawa.
16.
GUS [2020c], Podręcznik Oslo 2018, Warszawa.
17.
GUS [2022a], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2018–2020, Warszawa.
18.
GUS [2022b], Nauka i technika w roku 2018, Warszawa.
19.
GUS [2024a], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2020–2022, Warszawa.
20.
GUS [2024b], Nauka i technika w roku 2022, Warszawa.
21.
GUS [2024c], Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2024 r., Warszawa.
22.
GUS [kolejne lata], Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej.
23.
Gwarda-Gruszczyńska E. [2020], Współczesne koncepcje innowacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
24.
Hrydziuszko M., Chodak G. [2020], Innowacyjność polskich przedsiębiorstw na rynku suplementów diety w Polsce w kontek¬ście strategii Europa 2020, Przegląd Organizacji, 4: 12–22.
25.
Jasiński A. H. [1997], Innowacje i polityka innowacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
26.
Jasiński A. H. [2014], Innowacyjność gospodarki w Polsce. Modele, bariery, instrumenty wsparcia, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
27.
Jasiński A. H. [2018], Miraże za miliardy, Polityka, 48.
28.
Jasiński A. H. [2019], Proces innowacyjny w aspekcie zarządzania, w: A. H. Jasiński, P. Głodek, M. Jurczyk-Bunkowska, Organi¬zacja i zarządzanie procesami innowacyjnymi, PWE, Warszawa.
29.
Jasiński A. H. [2021], Współczesna scena innowacji, Poltext, Warszawa.
31.
Jasiński A. H. [2024], Andrzej H. Jasiński: W innowacjach nadal Unię gonimy, ale nie doganiamy, Rzeczpospolita, https:// www.rp.pl/opinie-ekonomiczne/art39687351 andrzej-h-jasinski-w-innowacjach-nadal-unie-gonimy-ale-nie-doganiamy, (dostęp: 26.05.2024).
32.
Jędrzejczak G., Sterniczuk H. [2020], Innowacyjność – polski problem rozwojowy, Wydawnictwo Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
33.
Juszczak-Szumacher G. [2000], Pomiar wielkości nieobserwowalnych przez analizę regresji. Postęp techniczny i efektywność pro¬cesu produkcyjnego, w: A. Welfe (red.), Gospodarka Polski w okresie transformacji, PWE, Warszawa.
34.
Kozioł-Nadolna K. [2012], Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce w latach 2006–2009, w: J. Wiśniewska, K. Janasz (red.), Innowacyjność organizacji w strategii inteligentnego i zrównoważonego rozwoju, Difin, Warszawa.
35.
Kubielas S. [2009], Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej opartej na wiedzy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszaw¬skiego, Warszawa.
36.
Nawrocki T. [2018], Innowacyjność produktowa przedsiębiorstw, CeDeWu, Warszawa.
37.
PARP [2023], Monitoring trendów w innowacyjności, Warszawa.
38.
Piwowar-Sulej K., Podsiadły K. [2020], Wpływ zmian na polskim rynku pracy na wdrażanie innowacji technologicznych w przemyśle cukierniczym, Przegląd Organizacji, 1: 29–35.
39.
PKD [2007], Polska Klasyfikacja Działalności, GUS, Warszawa.
40.
Potwora D., Potwora W. [2020], Innowacje a strategie marketingowe przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
41.
Protasiewicz A. [2020], Innovativeness of enterprises in Poland and their capacity to absorb innovation, Optimum Studia Ekonomiczne, 2 (100): 81–92.
42.
Prystrom J. [2020], The importance of sustainable urban mobility in shaping the quality of life of the inhabitants of functional urban areas, Optimum Studia Ekonomiczne, 4 (102): 109–125.
43.
Romer P. [1990], Endogenous technological change, Journal of Political Economy, 5: 1002–1037.
44.
Roszkowska D. [2021], Gospodarka, nowe technologie i innowacje w erze transformacji cyfrowej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
45.
Różański J. [2020], Innowacyjność polskich przedsiębiorstw na tle europejskich systemów innowacyjności, Przegląd Organizacji, 9: 19–26.
46.
Skrodzka I. [2023], Zastosowanie modelowania PLS-SEM do badania innowacyjności gospodarek krajów Unii Europejskiej, Optimum Studia Ekonomiczne, 4 (114): 60–79.
47.
Szatkowski K. [2016], Zarządzanie innowacjami i transferem technologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
48.
Szopik-Depczyńska K. [2018], Koncepcja innowacji kreowanej przez użytkownika w działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw, Rozprawy i Studia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
49.
Świadek A. [2017], Krajowy system innowacji w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
50.
Świadek A. [2021], Krajowy system innowacji 2.0, CeDeWu, Warszawa.
51.
Tidd J., Bessant J. [2011], Zarządzanie innowacjami, Wolters Kluwer, Warszawa.
52.
Tużnik F. [2023], Zarządzanie współpracą biznes–nauka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
53.
Weresa M. [2012], Systemy innowacyjne we współczesnej gospodarce światowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
54.
Weresa M. [2014], Polityka innowacyjna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
55.
Wiśniewska J., Janasz K. (red.) [2023], Innowacje i kreatywność we współczesnym przedsiębiorstwie: aktualności badawcze, Naukowe Wydawnictwo IVG, Warszawa–Londyn.