Celem artykułu jest próba endogenizacji wybranych zmiennych rynku pracy takich jak wydajność pracy, płace realne brutto czy przyrost stóp bezrobocia w Polsce na poziomie powiatów w latach 2002–2011. Dokonano zatem analizy wpływu wybranych determinant na wyżej wymienione zmienne bazując na wnioskach wynikających z modeli teoretycznych takich jak: modele wzrostu gospodarczego, modelu płac efektywnościowych oraz, jak w przypadku przyrostu stóp bezrobocia, bezpośrednio z definicji stopy bezrobocia. Analizy prowadzono opierając się na danych panelowych z lata 2002–2011 dla wszystkich (wówczas) powiatów (379) Polski a także w wyodrębnionych grupach powiatów ziemskich (314) i grodzkich (65), wykorzystując metody ekonometrii przestrzennej – równania regresji z efektami indywidualnymi (fixed effect) i zmiennymi przełącznikowymi. Dane uzyskano z GUS, jak i bazowano na danych oszacowanych przez autorów. Przeprowadzone analizy wykazały, że przyjęte determinanty w badaniach empirycznych potwierdzają wnioski wynikające z rozważań teoretycznych, przy czym oszacowane parametry były zróżnicowane w zależności od przyjętej grupy oraz metody estymacji. Zatem wydajność pracy była determinowana przez techniczne uzbrojenie pracy, wyjściowy poziom łącznej produktywności czynników produkcji i przez stopę postępu technicznego. Względne płace realne brutto były objaśniane przez stopę bezrobocia i względną wydajność pracy. Przyrosty stopy bezrobocia wynikały zaś ze zmienności stóp bezrobocia notowanych w poprzednim roku i ze stopy wzrostu realnego PKB.