PRACA ORYGINALNA
Struktury organizacyjne centrów usług wspólnych – podejście oparte na ekonomii kosztów transakcyjnych
Więcej
Ukryj
1
Katedra Finansów Ilościowych i Uczenia Maszynowego, Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
Data nadesłania: 26-04-2023
Data ostatniej rewizji: 29-01-2024
Data akceptacji: 19-02-2024
Data publikacji: 28-06-2024
Autor do korespondencji
Szymon Maciej Lis
Katedra Finansów Ilościowych i Uczenia Maszynowego, Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski, Polska
GNPJE 2024;318(2):112-130
SŁOWA KLUCZOWE
KODY KLASYFIKACJI JEL
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest analiza kosztów transakcyjnych związanych z tworzeniem centrów
usług wspólnych (ang. shared services centers – SSC) na przykładzie dwóch prywatnych
firm oraz Centrum Obsługi Administracji Rządowej (COAR). W ramach
podejścia opartego na ekonomii kosztów transakcyjnych sformułowano dwie hipotezy:
1) im więcej zasobów znajduje się w firmie, tym bardziej przedsiębiorstwa
dążą do wykorzystywania tych zasobów poprzez utworzenie SSC, 2) im wyższa
jest strategiczna wartość aktywów, tym bardziej działanie firmy jest uzasadnione
przy zachowaniu, wykorzystaniu i skupieniu ich w ramach SSC. Przeprowadzona
analiza jakościowa, obejmująca częściowo ustrukturyzowane wywiady oraz umowy
z analizowanych podmiotów, potwierdziła obie hipotezy. W ramach SSC zidentyfikowano
kluczowe problemy, takie jak zapewnienie wysokiej jakości usług i ich
stałe ulepszanie, redukcja oportunizmu, mierzenie jakości usług, wycena skutków
realizowanej umowy oraz ustanowienie efektywnej komunikacji w danej strukturze.
Zastosowane rozwiązania były różnorodne, a badanie wykazało znaczący wpływ
trzech czynników – procesów, mechanizmów relacyjnych i struktury organizacyjnej
– które wspólnie oddziałują na kategorie kosztów transakcyjnych: zarządzanie,
odnoszące się do adaptacyjnego procesu podejmowania decyzji, oraz pomiar,
dotyczący oddziaływania informacji.
REFERENCJE (72)
1.
ABSL [2022], Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce.
2.
Aluchna M. [2015], Własność a corporate governance. Systemy, rynki, przedsiębiorstwa, Poltext, Warszawa.
3.
Amiruddin R., Aman A., Md Auzair S., Hamzah N., Maelah R. [2013], Mitigating risks in a shared service relationship: the case of a Malaysian bank, Qualitative Research in Accounting & Management, 10 (1): 78–93.
4.
Balon U., Dziadkowiec J. [2010], Klient wewnętrzny i zewnętrzny w systemie zarządzania jakością, Zeszyty Naukowe UEK, 185: 17–40.
5.
Bergeron B. [2002], Essentials of shared services, John Wiley & Sons, New York.
6.
Brown A. E., Grant G. G. [2005], Framing the frameworks: A review of IT governance research, Communications of the Association for Information Systems, 15 (1): 38.
7.
Brown T. L., Potoski M. [2005]. Transaction costs and contracting: The practitioner perspective, Public Performance & Management Review, 28 (3): 326–351.
8.
Cao B., Wang X., Zhang W., Song H., Lv Z. [2020], A many-objective optimization model of industrial internet of things based on private blockchain, IEEE Network, 34 (5): 78–83.
9.
Chen X., Dai Q., Na C. [2023], How finance shared services affect profitability: an IT business value perspective, Information Technology and Management, 2: 1–16.
10.
Cuevas-Vargas H., Estrada S., Larios-Gómez E. [2016], The effects of ICTs as innovation facilitators for a greater business performance. Evidence from Mexico, Procedia Computer Science, 91: 47–56.
11.
De Haes S., Van Grembergen W. [2005], IT governance structures, processes and relational mechanisms: Achieving IT/business alignment in a major Belgian financial group, w: Proceedings of the 38th Annual Hawaii International Conference on System Sciences: 237b–237b, IEEE.
12.
Eling M., Schmeiser H., Schmit J. [2007], The Solvency II process: Overview and critical analysis, Risk Management and Insurance Review, 10 (1): 69–85.
13.
Elsbach K. D. [2002], Intraorganizational institutions, w: Baum J. A. C. (red.), Blackwell Companion to Organizations: 37–57, Blackwell, Oxford.
14.
Elston T., Dixon R. [2020], The effect of shared service centers on administrative intensity in English local government: A longitudinal evaluation, Journal of Public Administration Research and Theory, 30 (1): 113–129.
15.
Ferreira C., Janssen M. [2022], Shaping the Future of Shared Services Centers: Insights from a Delphi Study About SSC Transformation Towards 2030, Journal of the Knowledge Economy, 14 (4): 1–20.
16.
Galbraith J. K. [1980], A theory of price control, Harvard University Press, Cambridge.
17.
Gatautis R., Medziausiene A., Tarute A., Vaiciukynaite E. [2015], Towards ICT impact framework: Private and public sectors perspective, Journal of Economics, Business and Management, 3 (4): 465–469.
18.
Gereffi G., Fernandez-Stark K. [2010], The Offshore Services Industry: A Global Value Chain Approach, Center on Globalization Governance and Competitiveness, Duke University, Durham.
19.
Global Shared Services [2017], Survey Report, Deloitte.
20.
Gonzalez A., Schreiber B., Farah A. J. [2019], Beyond cost efficiencies in shared service centers. Alternative focus to maximize shared service center value generation, Arthur D. Little Global.
21.
Grant G., McKnight S., Uruthirapathy A., Brown A. [2007], Designing governance for shared services organizations in the public service, Government Information Quarterly, 24 (3), 522–538.
22.
Gummesson E. [2000], Qualitative methods in management research, Sage.
23.
Hardt Ł. [2005], Instytucje a koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, Gospodarka Narodowa, 1–2: 1–19.
24.
Hardt Ł. [2006], Narodziny i ewolucja treści znaczeniowej wyrażenia „koszt transakcyjny”, Gospodarka Narodowa, 11–12: 1–24.
25.
Herbert I. P., Seal W. B. [2012], Shared services as a new organisational form: Some implications for management accounting, The British Accounting Review, 42 (2): 83–97.
26.
Huh D. W. D. [2023], Firm Status and Scope: A Dynamic View, Journal of Behavioral and Applied Management, 23 (2): 52–59. Institute of Management Accountants [2000], Implementing Shared Services Centers.
27.
Izdebski H. [2007], Od administracji publicznej do public governance, Zarządzanie Publiczne/Public Governance, 1: 7–20.
28.
Janssen M., Joha A. [2006], Motives for establishing shared service centers in public administrations, International Journal of Information Management, 26 (2): 102–115.
29.
Joha A., Janssen M. [2008], Emerging shared service organizations and the service-oriented enterprise: Critical management issues, Strategic Outsourcing: An International Journal, 1 (1): 35–49.
30.
Joha A., Janssen M. [2011], Types of shared services business models in public administration, w: Proceedings of the 12th Annual International Digital Government Research Conference: Digital Government Innovation in Challenging Times: 26–35, ACM.
31.
Jung J. C., Im J. [2023], How does social trust affect corporate financial performance? The mediating role of corporate social responsibility, Business Ethics, the Environment & Responsibility, 32 (1): 236–255.
32.
Kagelmann U. [2001], Shared Services als alternative Organisationsform: Am Beispiel der Finanzfunktion im multinationalen Konzern, Deutscher Universitätsverlag, Wiesbaden.
33.
Ketokivi M., Mahoney J. T. [2017], Transaction cost economics as a theory of the firm, management, and governance, w: Oxford Research Encyclopedia of Business and Management,
https://oxfordre.com/business (dostęp: 29.01.2024).
34.
Krause T. A., Swiatczak M. D. [2020], In control we trust!? Exploring formal control configurations for municipally owned corporations, Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 33 (3): 314–342.
35.
Micek G., Działek J., Górecki J. [2010], Centra usług w Krakowie: i ich relacje z otoczeniem lokalnym, Wydawnictwo UJ, Kraków.
36.
Minnaar R. [2013], Governance and Control of Shared Service Centers, w: Shared services as a new organizational form: 85–103, t. 13, Emerald, Bingley.
37.
Minnaar R. A., Vosselman E. [2013], Shared service centres and management control structure change: Exploring the scope and limitations of a transaction cost economics approach, Journal of Accounting & Organizational Change, 9 (1): 74–98.
38.
Modrzyński P. [2018], Globalne trendy w zarządzaniu publicznym – przykład centrów usług wspólnych, Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska, 129: 297–311.
39.
Murray J., Kotabe M. [2005], Performance implications of strategic fit between alliance attributes and alliance forms, Journal of Business Research, 58 (11): 1525–1533.
40.
Nagle F., Seamans R., Tadelis S. [2020], Transaction cost economics in the digital economy: A research agenda, Harvard Business School Strategy Unit Working Paper No. 21-009.
41.
Nicholson B., Jones J., Espenlaub S. [2006], Transaction costs and control of outsourced accounting: Case evidence from India, Management Accounting Research, 17 (3): 238–258.
42.
North D. C. [1987], Institutions, transaction costs and economic growth, Economic Inquiry, 25 (3): 419–428.
43.
North D. C. [1997], Transaction costs through time, w: Transaction Cost Economics, Recent Developments: 149–160, Springer Nature, Berlin.
44.
North D. C. [2012], Understanding the process of economic change, w: Worlds of Capitalism: 107–120, Routledge, London.
45.
Ostrom E. [1990], Governing the commons: The evolution of institutions for collective action, Cambridge University Press, Cambridge.
46.
Ou P., Zhang C. [2023], Exploring the contextual factors affecting financial shared service implementation and firm performance, Journal of Enterprise Information Management, ahead-of-print.
47.
Paagman A., Tate M., Furtmueller E., De Bloom J. [2015], An integrative literature review and empirical validation of motives for introducing shared services in government organizations, International Journal of Information Management, 35 (1): 110–123.
48.
Plugge A., Nikou S., Janssen M. [2022], A fuzzy-set qualitative comparative analysis of factors influencing successful shared service center implementation, Industrial Management & Data Systems, 122 (4): 920–941.
49.
Prokopowicz D. [2020], Analysis of the effects of post-2008 anti-crisis mild monetary policy of the Federal Reserve Bank and the European Central Bank, International Journal of Small and Medium Enterprises and Business Sustainability, 5 (1): 1–35.
50.
Qian Y., Gerard R., Chenggang X. [2006], Coordination and experimentation in M-form and U-form organizations, Journal of Political Economy, 114 (2): 366–402.
51.
Rahmati S., Mahdavi M. H., Ghoushchi S. J., Tomaskova H., Haseli G. [2022], Assessment and prioritize risk factors of financial measurement of management control system for production companies using a hybrid Z-SWARA and Z-WASPAS with FMEA method: a meta-analysis, Mathematics, 10 (2): 253.
52.
Reusen E., Stouthuysen K. [2020], Trust transfer and partner selection in interfirm relationships, Accounting, Organizations and Society, 81: 101081.
53.
Rindfleisch A. [2020], Transaction cost theory: past, present and future, AMS Review, 10 (1–2): 85–97.
54.
Rindfleisch A., Heide J. B. [1997], Transaction cost analysis: Past, present, and future applications, Journal of Marketing, 61 (4): 30–54.
55.
Roszkowska M. [2019], Modele koordynacji lokalnych usług publicznych w kontekście ekonomii kosztów transakcyjnych, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace, 37 (1): 43–76.
56.
Schulz V., Brenner W. [2010], Characteristics of shared service centers, Transforming Government: People, Process and Policy, 4 (3): 210–219.
57.
Schulz V., Hochstein A., Ubernickel F., Brenner W. [2009], Definition and classification of IT-shared-service-center, AMCIS 2009 Proceedings (265): 1–11.
58.
Scott R. [2013], Institutions and organizations: Ideas, interests, and identities, Sage Publications, New York.
59.
Sent E. M., Kroese A. L. [2022], Commemorating Oliver Williamson, a founding father of transaction cost economics, Journal of Institutional Economics, 18 (2): 181–193.
60.
Simon H. A. [2013], Administrative behavior, Simon and Schuster, New York.
61.
Speklé R. [2001], Explaining management control structure variety: a transaction cost economics perspective, Accounting, Organizations and Society, 26 (4–5): 419–441.
62.
Steinicke S., Wallenburg C., Schmoltzi C. [2012], Governing for innovation in horizontal service cooperations, Journal of Service Management, 23 (2): 279–302.
63.
Strikwerda J. [2014], Shared service centers: from cost savings to new ways of value creation and business administration, w: Shared services as a new organizational form: 1–15, Emerald Group Publishing Limited, Bingley.
64.
Suddaby R., Elsbach K. D., Greenwood R., Meyer J. W., Zilber T. B. [2010], Organizations and their institutional environments – bringing meaning, values, and culture back in: Introduction to the special research forum, Academy of Management Journal, 53 (6): 1234–1240.
65.
Tracey M. [1998], The importance of logistics efficiency to customer service and firm performance, The International Journal of Logistics Management, 9 (2): 65–81.
66.
Ulbrich F. [2006], Improving shared service implementation: adopting lessons from the BPR movement, Business Process Management Journal, 12 (2): 191–205.
67.
Vosselman E., Van der Meer-Kooistra J. [2006], Efficiency seeking behaviour in changing management control in interfirm transactional relationships: An extended transaction cost economics perspective, Journal of Accounting & Organizational Change, 2 (2): 123–143.
68.
Williamson O. [1979], Transaction-cost economics: the governance of contractual relations, The Journal of Law and Economics, 22 (2): 233–261.
69.
Williamson O. [1998], Ekonomiczne instytucje kapitalizmu: firmy, rynki, relacje kontraktowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
70.
Wilusz V. [2020], Centra usług wspólnych jako optymalny model biznesowy dla korporacji o zasięgu globalnym, Ekonomia Międzynarodowa, 32: 308–322.
71.
Zakrzewska-Bielawska A. [2008], Organizational design in the enterprise development process, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łodź.
72.
Zarzycka E., Michalak M. [2013], Centra usług wspólnych (SSC) jako forma organizacji procesów rachunkowości – wyzwania dla praktyki i badań naukowych, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 130: 183–207.